ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΤΩΜΑΔΑΚΗΣ (1941-2020)
Ἡμῖν τοῖς φίλοις πένθος
Κ.Π.Καβάφης
Μέσα στην βουβή ατμόσφαιρα των ημερών, στην σκοτεινή απειλή της πανδημίας, στην επερχόμενη Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών, η ελληνική Κοινότητα στο Παρίσι επωμίζεται ένα αδόκητο πένθος. Ο Αλέξανδρος Τωμαδάκης, φιλόλογος, δάσκαλος, διανοούμενος έφυγε από την ζωή στις 5 Απριλίου. Αφήνει πίσω του ένα έργο σύνθετο, πολυσχιδές, με γνώση και ευαισθησία. Ως εκπαιδευτικός στα Λύκεια και τις πανεπιστημιακές τάξεις της Γαλλίας, εκτός από την παιδαγωγική του παρουσία, έγραψε βιβλία βοηθητικά για τους υποψηφίους για το Baccalauréat, τον πρώτο ακαδημαϊκό τίτλο για τον οποίο διαγωνίζονται οι Γάλλοι μαθητές. Η γαλλική Πολιτεία τον αναγνώρισε και τον επιβράβευσε με το ανώτατο εκπαιδευτικό παράσημο, τις “Palmes Académiques”.
Η διαδρομή, ο δρόμος του ήταν “γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις”. Από την γενέτειρα Αθήνα, ταξίδεψε και εγκαταστάθηκε στην μακρινή Μαγαδασκάρη, όπου και πέρασε τα σχολικά του χρόνια. Τελικός προορισμός, η Γαλλία- αρχικά η Λυών, κατόπιν το Παρίσι, όπου και έστησε την ζωή του, επαγγελματική και ιδιωτική. Αναπόσπαστα πρόσωπα δίπλα του και δίπλα μας, η Τούλα, η σύντροφος και φίλη μας με την μεγάλη καρδιά και την μεγάλη υπομονή· η Χρυσηίς-Σίσυ, ο Νικόλαος, η Ελενίτσα, τα παιδιά που μεγάλωσαν κοντά μας· τα εγγόνια που ακολούθησαν.
Τον Αλέξανδρο Τωμαδάκη όλοι εμείς τον γνωρίσαμε στον Άγιο Στέφανο, την Ιερά Μητρόπολη της Γαλλίας. Επίτροπος και συνεργάτης της Εκκλησίας επί σειράν ετών, εργάστηκε μεθοδικά και συστηματικά σε κάθε τομέα της ζωής και της λειτουργίας του ναού. Σε εμάς έφθασαν οι προσεκτικές μεταφράσεις του στην γαλλική γλώσσα, ώστε ύμνοι, ψαλμοί, προσευχές, εγκώμια, τροπάρια να είναι προσιτά και κατανοητά στους γαλλόφωνους Ορθοδόξους. Η βαθειά του πίστη, η ευλάβεια, η ευσέβεια, η αίσθηση της Ιστορίας και οι σπουδές του τον οδήγησαν να ερευνήσει και να εκδώσει την υποδειγματική Ανθολογία του για τον Άγιο Πορφύριο.
Τις Κυριακές, στην λειτουργία τον βρίσκαμε πάντα στην ίδια θέση, στο τελευταίο στασίδι, μπροστά από το παγκάρι με τα κεριά. Διστάζαμε να του μιλήσουμε, καθώς έμοιαζε βυθισμένος σε ένα εσωτερικό διαλογισμό, σε μια μυστική προσευχή. Στις μεγάλες εορτές, πάλι, τριγύριζε αθόρυβα ανάμεσα στον κόσμο, επιβλέποντας, παρεμβαίνοντας, συντονίζοντας- συχνά και περιφέροντας τον δίσκο της εκκλησίας. Όσοι από εμάς είχαμε την τύχη και το προνόμιο να τον συναναστραφούμε από κοντά, γνωρίσαμε και μια άλλη πτυχή της προσωπικότητας του· το χιούμορ, μια αίσθηση λεπτής ειρωνείας η οποία, όμως, ποτέ δεν έφευγε από τα όρια της ανθρωπιάς και του σεβασμού- ό,τι δηλαδή χαρακτήριζε και τις σχέσεις του με τους γύρω του. Προσφορά και γενναιοδωρία, χαρακτηριστικά επιμελώς καλυμμένα πίσω από μία απαράμιλλη μετριοφροσύνη, είναι η παρακαταθήκη που μας κληροδότησε ο Αλέξανδρος Τωμαδάκης, μια σιωπηλή παρουσία, μια ηχηρή απουσία.
Παρίσι, 13-4-2020
Μάρω και Γιώργος Πρεβελάκης